De Europese datastrategie in uitvoering – De Data Act

In februari 2020 presenteerde de Europese Commissie haar nieuwe Data Strategie met als doel: Europa voorop te laten lopen in een data gedreven wereld. Belangrijk onderdeel van deze strategie is het mogelijk maken van vrij verkeer van data tussen lidstaten én verschillende sectoren. In deze reeks neemt Senior Business Consultant Noah de Groot je mee in drie belangrijke verordeningen die de Europese Commissie heeft voorgesteld om haar data strategie tot uitvoering te brengen. Wat wordt er beschreven in deze ‘acts’, en welke impact hebben ze op financiële dienstverleners? In deel 1 van het drieluik gingen we dieper in op de Data Governance Act. In dit tweede deel kijken we hoe financiële dienstverleners meer waarde uit hun data kunnen halen aan de hand van de Data Act.

EU Data Act

De Data Act is door de Europese Commissie geïntroduceerd om een eerlijke toegang tot- en gebruik van data te bevorderen. De verordening moet obstakels wegnemen, transparantie en non-discriminatie waarborgen en het vertrouwen tussen partijen vergroten als het gaat om het delen van data. Op deze manier kan het volle potentieel uit data worden gehaald. Op dit moment is dat namelijk nog niet het geval.

Data is overal. Denk aan slimme apparaten zoals thermostaten, koffiezetapparaten en auto’s die allemaal verbonden zijn met een wifinetwerk. Al deze apparaten genereren data en deze data blijft op dit moment in het bezit van de producent van het product. Daardoor zijn zij ook vaak de enige partij die services kunnen aanbieden zoals onderhoud. Daar moet verandering in komen, aldus de Europese Commissie. De gebruiker van het product, die de data genereert, moet eigenaar zijn van die data. En diegene moet ook kunnen beslissen met wie de data gedeeld wordt. Zo kunnen ook andere partijen die goedkopere, snellere of betere services leveren, toegang krijgen tot deze data.

Daarnaast maakt de Data Act toegang tot private data voor overheden mogelijk. In geval van een uitzonderlijke noodzaak, zoals natuurrampen of een pandemie, zorgt toegang tot private data ervoor dat de overheid het publiek beter kan dienen. Wel zijn er enkele voorwaarden voor overheden waaraan voldaan moet worden voordat gegevens opgevraagd kunnen worden. Zo moet er sprake zijn van een noodtoestand, of een situatie waarin de overheid haar taken niet kan uitvoeren omdat ze over onvoldoende gegevens beschikt. Daarnaast moet een verzoek voor gegevens gemotiveerd en evenredig zijn en mogen de gegevens niet hergebruikt worden. Toch lijkt dit onderdeel van de Data Act veel stof te doen opwaaien en wordt er veel discussie in nationale parlementen verwacht rondom dit thema.

Ten slotte moet de verordening er ook voor zorgen dat men sneller, gemakkelijker en goedkoper kan overstappen op een andere clouddienst. Het zal voor niemand een verrassing zijn dat enkele grote aanbieders zoals Microsoft of Google bijna de hele markt in handen hebben. Dat maakt dat organisaties vaak ‘locked in’ zijn op het moment dat een cloudoplossing eenmaal geïmplementeerd is. Eerlijkere contractbepalingen moeten ervoor zorgen dat particulieren en bedrijven makkelijker, sneller en goedkoper kunnen switchen tussen aanbieders om zo de concurrentie aan te wakkeren en innovatie te stimuleren.

Kansen-

Wat betekent de Data Act voor financiële dienstverleners? Een belangrijke ontwikkeling waarin kansen verscholen liggen, is de beschikbaarheid van gegevens van (potentiële) klanten. Mits ze daar toestemming voor geven natuurlijk. Een verzekerde kan bijvoorbeeld instemmen met het delen van real time gegevens van zijn auto met zijn verzekeraar. Aan de hand van deze gegevens kan de verzekeraar bijvoorbeeld korting op de premie geven, als blijkt dat verzekerde veilig rijdt. Dat is natuurlijk interessant voor de klant, maar biedt ook mogelijkheden voor de verzekeraar. Denk bijvoorbeeld aan het kunnen aanbieden van een gepersonaliseerd productaanbod per klant. Ook banken en pensioenfondsen kunnen hiervan profiteren, door bijvoorbeeld persoonlijker beleggingsadvies te geven, op basis van aankoopgegevens die klanten met hen delen. Op deze manier wordt het steeds makkelijker om een 360 graden klantbeeld samen te stellen.

-en uitdagingen

Veel kansen dus, vooral op het gebied van een 360 graden klantbeeld en een persoonlijker productaanbod. Maar ook bij deze wetgeving zijn er uitdagingen waar financials rekening mee moeten houden. Om optimaal gebruik te kunnen maken van deze data, moeten ze actief aan de slag met datamanagement. Je moet in kaart brengen uit welke bronnen je data kunt halen, van wie je de data mag gebruiken, hoe data op een uniforme manier verwerkt wordt en of het vindbaar is.

Daarnaast kunnen financials alleen waarde halen uit data, als deze van goede kwaliteit is. Datakwaliteit is en blijft een factor van exceptioneel belang als je data gedreven beslissingen wilt maken. Michiel van der Lans, algemeen directeur van ITDS, deelde eerder al zijn visie over datakwaliteit in een visiestuk.

Natuurlijk zijn al deze inspanningen op het gebied van datamanagement belangrijk, maar om optimaal gebruik te maken de Data Act moet er wel data zijn om te kunnen analyseren. Het is namelijk aan de klant of zij überhaupt hun data met jou willen delen. Daarom is een goede communicatiestrategie essentieel om het vertrouwen van de klant te winnen. Transparantie weegt daarbij extra zwaar. Als financial moet je laten zien wat je doet met data, waarom je deze gebruikt en hoe je het verwijdert of opslaat. Vanzelfsprekend moeten organisaties ook voldoen aan al bestaande regelgeving zoals GDPR.

Waarde van data optimaal benutten

De EU Data Act zorgt ervoor dat de consument in de drivers seat komt te zitten. Dit biedt kansen voor organisaties, zolang je klanten weet te activeren data te delen, en je datamanagement huishouding op orde hebt. Op het moment dat het fundament staat, kun je écht waarde uit de data gaan halen. Denk bijvoorbeeld aan een goed uitgewerkt 360 graden klantbeeld, een persoonlijk productaanbod en betere inschatting van risico’s. De Data Act gaat ervoor zorgen dat customer centricity nog belangrijker wordt. Organisaties die dat snappen én daar naar handelen, zullen de vruchten hiervan plukken.